Το 1932, ο Σύλλογος Προστασίας Απόρων Φυματιώντων Αθηνών ίδρυσε το Σανατόριο Νταού Πεντέλης «Ζωοδόχος Πηγή» στους πρόποδες του Πεντελικού όρους, στην ενδοχώρα της Ραφήνας – ο δρόμος του ξεκινούσε από τη Διασταύρωση. Η ημιορεινή τοποθεσία, με το καταπράσινο τοπίο και τη θέα προς τη θάλασσα, προσέφερε ένα ιδανικό περιβάλλον για τη νοσηλεία ασθενών με φυματίωση, μια μάστιγα της εποχής.
Το εντυπωσιακό κτίριο, δυναμικού 75 κλινών, διέθετε μονόκλινα μεσημβρινά δωμάτια, βεράντες για την παραμονή των ασθενών σε επαφή με το ευεργετικό φυσικό περιβάλλον, κεντρική θέρμανση, παροχή ψυχρού και θερμού νερού, ηλεκτροφωτισμό και εξοπλισμό ακτινοθεραπείας. Σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες τότε αντιλήψεις και πρακτικές, εφαρμοζόταν η υγιεινοδιαιτητική μέθοδος, πραγματοποιούνταν φαρμακευτικές πλύσεις, παρακέντηση πνευμόνων και ειδικές χειρουργικές επεμβάσεις, ενώ για εκείνες που δεν μπορούσαν να γίνουν επιτόπου οι ασθενείς διακομίζονταν σε άλλα νοσοκομεία. Η παραμονή στο Σανατόριο διαρκούσε έξι μήνες συνήθως, ή και περισσότερο, μέχρι και ενάμιση χρόνο. Ένας σχετικά μικρός αριθμός ασθενών κατέληγε.
Μέσα στην περίοδο της Κατοχής, το 1943, το Σανατόριο περιήλθε στο Υπουργείο Εθνικής Πρόνοιας και μετονομάστηκε Κρατικό Σανατόριο Περιθάλψεως Δημοσίων Υπαλλήλων. Οι εισαγωγές ασθενών από 13 το 1941 είχαν εκτοξευθεί στις 148 το 1943. Παράλληλα, το Σανατόριο συνδέθηκε στενά με τη διεξαγωγή του αντιστασιακού αγώνα. Γιατροί, μέλη του νοσηλευτικού προσωπικού και άλλοι εργαζόμενοι βοήθησαν ενεργά, προσφέροντας μαγειρεμένο φαγητό στους μαχητές του ΕΛΑΣ που κρύβονταν στην περιοχή, καθώς και κάλυψη σε αντάρτες που παρουσιάζονταν ως ασθενείς ή εργαζόμενοι στο νοσηλευτήριο.
Η παρουσία του Σανατορίου υπήρξε σημαντική και για την περίθαλψη στον οικισμό της Διασταύρωσης, όπου δεν υπήρχε ιατρείο. Μαρτυρίες μιλούν για μία τουλάχιστον νοσοκόμο που έκανε ενέσεις σε όσους το χρειάζονταν, ενώ εποχή άφησε ο γιατρός Μαρκέτος, που σε τακτική βάση επισκεπτόταν τον οικισμό και παρείχε δωρεάν τις υπηρεσίες του στους κατοίκους.
Σταδιακά, με τη διάδοση της πενικιλίνης και τη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών και γενικότερα της διαβίωσης, η φυματίωση υποχώρησε. Έτσι, τον Σεπτέμβριο του 1956 η λειτουργία του Σανατορίου Νταού διακόπηκε. Το κτίριό του φιλοξένησε στη συνέχεια ασθενείς του Δημόσιου Παιδιατρικού Νευροψυχιατρικού Νοσοκομείου που ιδρύθηκε εδώ.
Ευρήματα από το Σανατόριο Νταού Πεντέλης
Αρχείο Φωτογραφιών Εποχής
Περιηγηθείτε εικονικά στους χώρους της έκθεσης (virtual tour)